پایان نامه های ارشد

چکیده :

تحولات جهان معاصر بر اهمیت کشورها برای مقابله با تهدیدات مختلف که بسیاری از آن­­ ها ماهیتی       بین المللی یافته اند افزوده است. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، بلوک بندی­های گذشته نیز فروپاشید و اندیشه جدیدی در صحنه بین الملل شکل گرفت و آن این که سازمان­های منطقه­ای بلوک بندی­های قرن بیست ویکم را شکل می دهند. جنبه دیگر در شکل گیری سازمان­های منطقه­ای، حساسیت بیشتر به موضوعات امنیتی است. سازمان همکاری شانگهای یکی از سازمان­های بزرگ منطقه­ای است که با دید امنیتی شکل گرفته و در حال حاضر به سوی ابعاد دیگری چون اقتصادی و سیاسی و اجتماعی، در حال حرکت و تکوین است. درحال حاضر و با گذشت حدود ده سال از عمر سازمان شانگهای، گستره­ی آن  منطقه اوراسیا را در بر گرفته و از نظر استراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک اهمیت خاصی پیدا کرده است. سازمان همکاری شانگهای در مدت کوتاه شکل گیری، بتدریج در جهت تقویت ساز و کارهای امنیت و ثبات و فراهم ساختن زمینه­های نوین همکاری در حوزه­های گوناگون و مورد علاقه اعضا حرکت کرده است. حضور کشورهای بزرگ چین و روسیه به عنوان دو کشور قدرتمند منطقه، کشورهای واقع در آسیای مرکزی با ظرفیت ها و توانمندی­های منحصر به فرد، و نیز عضویت ناظر هند با توان اقتصادی و سیاسی بالا و تاثیرگذار و جمهوری اسلامی ایران با ویژگی­های ژئوپلیتیکی خاص، موقعیتی ممتاز در سطح منطقه و بین المللی به سازمان شانگهای بخشیده است که بررسی کارکردها، موقعیت و نقش آن در نظام منطقه­ای و بین المللی ضروری به نظر می رسد. 

مقدمه

 با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی، این منطقه شاهد حضور و رقابت بازیگران ریز و درشت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است که با انگیزه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی به رقابت و نقش آفرینی مشغول هستند. کشورهای  واقع در منطقه آسیای مرکزی  در قالب پروسه دولت سازی و هویت یابی ، بسط امنیت و توسعه را به عنوان ضامن استقلال و حافظ تمامیت ارضی خود مورد توجه قرار دادند. (سازمان همکاری شانگهای ،1388 ،ص1)

 با تجزیه اتحاد شوروی ، در مناطق گوناگون جمهوری های بازمانده از این تحول عظیم قرن بیستم ، امواج ناامنی و بی ثباتی گسترش یافت . این حادثه سبب شد در آسیای مرکزی، که در دوره اتحاد شوروی ثبات و امنیت داشت، دگرگونی های گسترده­ای ایجاد شود یکی از مهمترین مسائل مطرح شده در وضعیت استقلال جمهوری های آسیای مرکزی ، تأمین امنیت و آرامش در این منطقه بوده ، که جنگ داخلی خونین تاجیکستان اهمیت آن را روشن ساخت.(کولایی ، 1376، ص76)

از سوی دیگر، با ظهور آسیای مرکزی در صحنه روابط بین الملل ، کشمکش­های تازه­ای در بین      قدرت­های منطقه­ای و بین المللی بر سر منابع و منافع متصور در منطقه آغاز گردید. عواملی چون ژئوپلیتیک منطقه ، توانایی های بالقوه و بالفعل اقتصادی کشورهای تازه استقلال یافته ، بازارهای جدید و منابع سرشار انرژی موجود در آن کشورها باعث شد تا منطقه مورد نظر بیش از پیش مورد توجه قدرت­هایی نظیر چین ، روسیه و آمریکا قرار گیرد. (سازمان همکاری شانگهای ،1388 ، ص 2)

آسیای مرکزی در شرایط پس از فروپاشی شوروی، با دشواری­های گوناگون سیاسی – اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه بوده است . در گیری­های خونین در ازبکستان ، گروگانگیری و شورش در قرقیزستان و پیش از آن جنگ خانمانسوز داخلی در تاجیکستان ، شدت مشکلات سیاسی – اقتصادی این منطقه را آشکار می سازد. دشواری­های روند ملت سازی – دولت سازی و بحران­های هویت، مشروعیت و کارآمدی، همه­ی این کشورها را با شرایط پیچیده مواجه کرده است .

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید